Γράφει ο Νίκος Ράπτης, Μηχανικός Πληροφορικής

Εισαγωγή

Η είσοδος νέων τεχνολογιών στον υπηρεσία του πολίτη θεωρείται μια από τις δυναμικές τάσεις παγκοσμίως. Ιδιαίτερα η ραγδαία ανάπτυξη και η διάδοση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ), μπορεί να συμβάλλει σε μέγιστο βαθμό προκειμένου να ξεπεραστούν προϋπάρχοντες περιορισμοί που υφίστανται αλλά και να συμβάλει στην προώθηση ουσιαστικής συμμετοχής στα κοινά ενός Δήμου.

Η Πληροφορική και οι Τηλεπικοινωνίες στην Υπηρεσία του δημότη

Δεν χρειάζεται να πάμε εκτός συνόρων για να δούμε πως οι νέες τεχνολογίες συμβάλλουν στην καλυτέρευση της ζωής αλλα και της συμμετοχής στα κοινά ενός δήμου. Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετοί δήμοι που ανακάλυψαν, και μάλιστα αρκετά νωρίς, τα πλεονεκτήματα της χρήσης της Πληροφορικής των Δικτύων και των Δεδομένων στην εξέλιξη τους. Παρακάτω βλέπουμε μερικά παραδείγματα:

Δήμος Τρικκαίων (Τρικάλων)

Ο δήμος Τρικκαίων ίσως είναι το πιό γνωστό παράδειγμα στην Ελλάδα προς μίμηση στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και εφαρμογών. Σήμερα έχει να παρουσιάσει αρκέτες καινοτομίες που η κυρίαρχη λογική τους, είναι ο επιτελικός Δήμος, που αποδίδει για τον πολίτη, προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες  και σχεδιάζει για το μέλλον. Ελήφθησαν υπ’ όψιν δεκάδες δεδομένα, ιδίως όσα προέκυψαν τα τελευταία χρόνια με την εξωστρέφεια και την τεχνολογική – καινοτομική δράση.

Έξυπνη πόλη

Τα Τρίκαλα έχουν ιδρύσει αυτοτελές «Τμήμα Έξυπνης Πόλης» (smart city), με διευρυμένες αρμοδιότητες σε θέματα οργάνωσης, προγραμματισμού, ανάπτυξης, καινοτομίας, ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, τουρισμού, επιχειρηματικότητας, μεταφορών, περιβάλλοντος, διαφάνειας, εσωτερικού ελέγχου και διασφάλισης ποιότητας. Οι «Έξυπνες πόλεις» είναι ένας νέος τρόπος αστικής διακυβέρνησης και διαχείρισης, στον οποίο, οι ψηφιακές τεχνολογίες θα παίζουν βαρύνοντα ρόλο στη βελτίωση των σχέσεων και των ροών σε μία δεδομένη περιοχή.

Επιγραμματικά αναφέρω καποιες απο τις πολλες υπηρεσίες που προσφέρει στους πολίτες αλλα και προς όφελος του ίδιου του δήμου:

• e-ΚΕΠ (Αυτοματοποιημένο Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολίτη)
• Mobile Check App (Αιτήματα στον Δήμο μέσω εφαρμογής)
• Ασύρματη Πρόσβαση σε υπηρεσίες του Δήμου και στο Διαδίκτυο
• Σύστημα Έξυπνου Φωτισμού (εξοικονόμηση ενέργειας μεγαλύτερη από 60%)
• Σύστημα Έξυπνης Στάθμευσης (επιτυγχάνεται η εύρεση θέσεων)
• Σύστημα παρακολούθησης περιβαλλοντικών συνθηκών
• Έξυπνη και Διασυνδεδεμένη Ψηφιακή Πλατφόρμα (αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα του Internet of Things (IoT) στην πόλη)
• Τηλεφροντίδα (παρακολούθησης δεικτών υγείας εξ αποστάσεως σε πολίτες που έχουν ανάγκη)

Εικόνα 1: Mobile Εφαρμογή στον Δήμο Τρικκαίων για αιτήματα

Όσο αναφορά τα οφέλη για τον ίδιο τον δήμο, το Κέντρο διαχείρισης της «έξυπνης πόλης» επιτρέπει την συλλογή χρήσιμων πληροφοριών για την διαχείριση και την επίβλεψη της «έξυπνης πόλης». Συγκεκριμένα μέσα από υπηρεσίες όπως:

– GIS, προβάλει τα χωρικά – χωροταξικά δεδομένα και σημεία ενδιαφέροντος του Δήμου Τρικκαίων

– Σύστημα αποτύπωσης κίνησης των δημοτικών οχημάτων.

– Οθόνη παρακολούθησης λειτουργίας κόμβων ασύρματου δικτύου παροχής δωρεάν internet.

– Σύστημα παρακολούθησης και ρύθμισης ηλεκτροβανών δικτύου ύδρευσης – ΔΕΥΑΤ

– Καταγραφή και παρακολούθηση πορείας επίλυσης αιτημάτων πολιτών.

– Ανάρτηση ανοικτών δεδομένων του Δήμου Τρικκαίων

Όσο αναφορά το τελευταιο, δηλαδη την Ανάρτηση ανοιχτών δεδομένων, η πλατφόρμα συγκεντρώνει, αποθηκεύει, κανονικοποιεί και οπτικοποιεί τα δεδομένα που παράγονται από τις υποδομές και εφαρμογές της «έξυπνης πόλης» και τα διαθέτει προς ανάλυση σε όποιους ενδιαφέρονται να τα αξιοποιήσουν προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων της πόλης.

Εικόνα 2:  Κέντρο διαχείρισης της «έξυπνης πόλης» των Τρικάλων

Τα ανοιχτά δεδομένα και η αξιοποίηση δεν έχουν όρια την πόλη. Μπορούμε να σκεφτούμε αντίστοιχες εφαρμογές σε περιοχές όπως ο Δήμος Μεσολογγίου που η πρωτογενής παραγωγή είναι το κύριο προϊόν “εξαγωγής”. Στο τελευταίο μέρος αναλύω την προοπτική των ανοιχτών δεδομένων στην καλλιέργεια της γής.

Δήμος Λάρισας

Η Λάρισα εκτός από τις υπόλοιπες e-Υπηρεσίες που διαθέτει, μάλιστα κάποιες κοινές με τα Τρίκαλα, παρέχει και πρόσβαση μέσω διαδικτύου στην πολεοδομία της πόλης, ενώ διαθέτει υπηρεσίες τηλεϊατρικής και ένα σύστημα επικοινωνίας με όσους πάσχουν από κατάθλιψη ή από τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Ένα παράδειγμα όσο αναφορά την πολεοδομία είναι η δυνατότητα ηλεκτρονικών αιτήσεων.

• Βεβαίωση τετραγωνικών για ηλεκτροδοτήσεις
• Βεβαίωση περί μη οφειλής Τ.Α.Π. ΜΗ ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων
• Βεβαίωση περί μη οφειλής Τ.Α.Π. ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων
• Μακροχρόνια Άνεργοι – Μείωση του τέλους Καθαριότητας και Φωτισμού
• Μονογονεϊκές Οικογένειες – Μείωση του τέλους Καθαριότητας και Φωτισμού
• Τρίτεκνοι – Απαλλαγή, Μείωση από το τέλος Καθαριότητας και Φωτισμού
• Πολύτεκνοι – Απαλλαγή, Μείωση από το τέλος Καθαριότητας και Φωτισμού
• Άτομα με ποσοστό αναπηρίας – Μείωση από το Τέλος Καθαριότητας και Φωτισμού
• Άποροι – Απαλλαγή από το Τέλος Καθαριότητας και Φωτισμού
• Τμήμα Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών
• Τμήμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού
  
  

Εικόνα 3:  e-Υπηρεσίες Δήμου Λάρισας

Σχεδιάζοντας τις e-Υπηρεσίες ενός Δήμου, όπως για παράδειγμα του Μεσολογγίου, προυποθέτει την καταγραφή των υπηρεσιών εκείνων που γίνονται συχνά χρήση από τους πολίτες του Δήμου. Αυτό έτσι ώστε να μην είναι μια τυφλή αντιγραφή των e-Υπηρεσιών κάποιου άλλου δήμου, αλλα να δίνει πραγματική αξία στις καθημερινές, μηνιαίες ή ετήσιες ανάγκες των περισσοτέρων πολιτών.

Δήμος Ηρακλείου

Στο Ηράκλειο της Κρήτης οι δημότες έχουν διαδικτυακή πρόσβαση σε 163 υπηρεσίες παροχής πληροφοριών, σε 29 υπηρεσίες υποβολής ηλεκτρονικών αιτήσεων και σε ηλεκτρονικές πληρωμές, κερδίζοντας πολύ χρόνο στην καθημερινότητά τους, αφού γλιτώνουν τις συνηθισμένες ουρές στις διάφορες υπηρεσίες. Το Ηράκλειο διαθέτει επίσης free Wi-Fi, ενώ οι εφημερίδες της πόλης από τον 19ο αιώνα είναι ψηφιοποιημένες.

Εικόνα 4:  e-Υπηρεσίες Δήμου Ηρακλείου

Η Τεχνολογία στην υπηρεσία του Δήμου Μεσολογγίου

Όπως ανέφερα πιο πάνω, είναι σημαντικό να εντοπιστούν και να καταγραφούν εκείνες οι ανάγκες του Δήμου μας, που η ψηφιοποίηση τους θα δώσουν διαφορετική χροιά στην καθημερινότητα των πολιτών, αλλά και θα αναδείξουν νέες ευκαιρίες βελτίωσης.

Η συλλογή δεδομένων από έναν δήμο, αλλά και η αντανάκλαση κάποιων από αυτών στους δημότες είναι ζωτικής αξίας αν θέλουμε να προλάβουμε το τρένο της Πληροφορικής. Ήδη οι τεχνολογίες που ανέφερα, στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου καινούριες. Μπορεί να είναι καινούριες για τον Δήμο μας, αν υλοποιήσει κάποιες από αυτές. Ο υπόλοιπος κόσμος όμως ήδη βαδίζει στον πρώιμο κόσμο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Που με την σειρά του θα δώσει νέα εργαλεία στους δήμους για ακόμη πιο αποδοτική διαχείριση στα κοινά.

Οπότε είναι επιτακτική η ανάγκη να κάνουμε βήματα προς τα εμπρός.

1. Δυνατότητα καταγραφής ηλεκτρονικών αιτημάτων/προβλημάτων

Πιο συγκεκριμένα και ξεκινώντας από τα απλά, η δυνατότητα καταγραφής ηλεκτρονικών αιτημάτων/προβλημάτων από τους δημότες μας είναι ένα σημαντικό βήμα στην άμεση ενημέρωση του δήμου για αιτήματα η προβλήματα από άκρη σε άκρη. Εύκολα και γρήγορα μέσω mobile εφαρμογής η από website.

Εικόνα 5:  Παράδειγμα αναφοράς προβλημάτων από τον Δήμο Πάτρας

Εικόνα 6:  Παράδειγμα αναφοράς προβλημάτων από τον Δήμο Πάτρας

2. e-Υπηρεσίες

Καταγραφή των υπηρεσιών που κάνουν χρήση πιο συχνά οι δημότες και μετατροπή τους σε ψηφιακές. Όπως για παράδειγμα η πρόσβαση μέσω διαδικτύου στην πολεοδομία της πόλης της Λάρισας. Επίσης ένα παράδειγμα ψηφιοποίησης δεδομένων χάρτη είναι στη επόμενη εικόνα που απεικονίζει τα σημεία ανακύκλωσης γυαλιού.

Εικόνα 7:  Παράδειγμα χάρτη σημείων ανακύκλωσης γυαλιού στην Δήμο Λάρισας

3. Δυνατότητα Καταγραφής και διάθεσης Ανοικτών Δεδομένων στον Πρωτογενή Τομέα

Ο ρόλος του πρωτογενή τομέα παραγωγής (γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία) στον Δήμο μας είναι από τους πιο σημαντικούς και πηγή εισοδήματος για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.

Οι σύγχρονοι αγρότες προκειμένου να διευθύνουν τις αγροτικές τους επιχειρήσεις καλούνται πλέον να επεξεργαστούν έναν πολυποίκιλο όγκο πληροφοριών που σχετίζονται με αυτές. Οικονομικά και φορολογικά στοιχεία, κλιματολογικές συνθήκες, τεχνικά ζητήματα, θέματα παραγωγής και ασθενειών, προμηθειών και εμπορίου, είναι μερικοί από τους τομείς που καλούνται να διαχειριστούν βασιζόμενοι

πάντα σε συνεχώς ανανεούμενες πληροφορίες.

Εδώ και αρκετά χρόνια, τα Πληροφοριακά Συστήματα στον πρωτογενή τομέα βελτιώνουν την παραγωγή, την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των αγροτικών καλλιεργειών και μηχανημάτων αντίστοιχα, τη διανομή και την ασφάλεια των προϊόντων, καθώς και τη διασφάλιση φιλικών προς το περιβάλλον μεθόδων παραγωγής.

Πριν δούμε ομως τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει ένας δήμος στις τεχνολογίες που είναι ήδη διαθέσιμες στον ιδιωτικό τομέα, παραθέτω μερικές από αυτές τις τεχνολογιες παρακάτω.

e – commerce – Διείσδυσε στη γεωργία στα τέλη του 20ου αιώνα. Είναι ένα μοντέλο συναλλαγής όπου η αγορά και η πώληση των αγροτικών προϊόντων και υπηρεσιών πραγματοποιείται ηλεκτρονικά με τη χρήση Πληροφοριακών Συστημάτων που συνδέονται μεταξύ τους, μέσω των πρωτοκόλλων που διέπουν το διαδίκτυο.

Διαχείριση των προμηθειών των αγροτών – και γενικότερα η ορθολογικότερη διαχείριση της αγροδιατροφικής αλυσίδας από τον παραγωγό στον καταναλωτή (agro-food supply chain), αποτελεί ακόμη μία εφαρμογή των ΤΠΕ που μπορεί να ωφελήσει σημαντικά τον αγροτικό τομέα. Με την έλευση τεχνολογιών όπως τα RFID (Radio Frequency Identification), δίνεται η δυνατότητα παρακολούθησης με αποτελεσματικό τρόπο της πορείας ενός (αγροτικού αγροτικού) προϊόντος από τον παραγωγό στον καταναλωτή. Ένα σύστημα RFID περιλαμβάνει έναν αναμεταδότη συνδεδεμένο σε ένα αντικείμενο ή ζώντα οργανισμό.

Εικόνα 8: RFID σε αγελάδα

Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων (Decision Support System) – παρέχουν συμβουλές, προτάσεις και τους βοηθούν να αναλύσουν τις επιλογές τους. Π.χ. Ποσότητα λιπάσματος ανάλογα με την τρέχουσα κατάσταση.

Εικόνα 9: Αισθητήρες Μέτρησης εδαφο-καλλιεργητικών παραμέτρων

Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών – Geographic Information Systems (GIS) – Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται εκτιμήσεις απόδοσης των καλλιεργειών, αναλύσεις βελτίωσης του εδάφους και προσδιορισμός της διάβρωσης αυτού. Τα γεωγραφικά συστήματα μπορούν να αποτελέσουν αξιόλογο εργαλείο μελέτης των προβλημάτων του αγροτικού τομέα και άντλησης χρήσιμων πληροφοριών.

Εικόνα 10: Η παραλλακτικότητα των αγροτεμαχίων όπως διακρίνεται σε δορυφορική εικόνα.

Αν προστεθούν σε όλα αυτά οι mobile εφαρμογες παγκοσμίως που σκοπό έχουν την βελτίωση της παραγωγής και μετατροπής της γεωργίας σε αυτό που ονομάζουμε “Γεωργία ακριβείας”, τότε οι επιλογές είναι αναριθμητες.

Τι ρόλο όμως μπορεί να έχει ένας δήμος σε όλα αυτά;

• Πρώτα απ όλα εκπαίδευση και ενημέρωση για όλη αυτή την γκάμα τεχνολογιών και δυνατοτήτων μέσω σεμιναρίων.
• Διάθεση εκπαιδευτικού υλικού για τεχνικές καλλιέργειας για νέους αγρότες.
• Δεύτερον, συλλογή δεδομένων και διάθεση τους στους αγρότες (Open Data). ‘Όπως για παράδειγμα η διάθεση των δεδομένων από ένα GIS.
• Τοπικές Καιρικές Προβλέψεις συμπεριλαμβανόμενων των μικροκλιμάτων της περιοχής
• Συμμετοχή σε συνέδρια που οργανώνει η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία για την Τεχνολογία της Πληροφορίας στη Γεωργία (πχ https://efita2021.com)

Προφανώς η λίστα μπορεί να μεγαλώσει αρκετά γρήγορα. Το σημαντικό όμως από αυτό το παράδειγμα είναι ότι ίσως η τεχνολογία στον Δήμο μας πρέπει να στραφεί και στην στήριξη και εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα παραγωγής.

4. Επίλογος

Οι δυνατότητες αξιοποίησης της τεχνολογίας σε εναν δήμο είναι σίγουρα πολλές, όπως επίσης και τα παραδείγματα προς μίμηση. Όμως θα πρέπει να δούμε ποιες επιλογές δίνουν πραγματική αξία και με γνώμονα αυτό να εφαρμόσουμε το τρίπτυχο

• Μελέτη
• Χρηματοδότηση
• Υλοποίηση

Νίκολαος Ράπτης – Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος
 με τον συνδυασμό Ισχυρός Δήμος,
Δυνατές Κοινότητες, Ευημερία Πολιτών

Πηγές:

• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AC_%CF%83%CF%85%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1
• https://trikalaview.gr/smart-trikala-o-dimos-trikkeon-protopori-ylopiontas-ena-pilotiko-technologiko-egchirima/
• https://www.insurancedaily.gr/ki-omos-i-ellada-arithmei-5-exypnes-pol/
• https://www.larissa-dimos.gr/el/
• https://www.larissa-dimos.gr/el/e-upiresies/novoville/itemlist/category/37-aitiseis-poleodomias
• https://smartcity.heraklion.gr/el/ilektronikes-ypiresies/
• https://dspace.lib.uom.gr/handle/2159/18875